خصوصیات حق ارتفاق الف) حق ارتفاق قائم به ملك است و اختصاص به زمین دارد؛ یعنی اینكه به سود مالك زمین خاصی برقرار می‌شود و هر كسی كه مالك زمینی شد، می‌تواند از این حق استفاده كند و به طور معمولی حق ارتفاق در دو زمین متصل و نزدیك به هم به وجود می‌آید. ب) حق ارتفاق تابع ملك و فرع بر مالكیت زمین است؛ به این معنی كه نمی‌توان آن را جداگانه به دیگری انتقال داد، و همواره با زمین منتقل می‌شود. ج) حق ارتفاق دائمی است؛ اگر چه مالك می‌تواند برای مدت محدودی برای دیگری حق ارتفاق ایجاد كند. د) حق ارتفاق قابل تقسیم نیست؛ منظور این است كه اگر حق ارتفاق به سود ملكی مشاع (مشترك) برقرار شده باشد، پس از تقسیم ملك، حق ارتفاق فقط به سود یكی نخواهد بود، و هر كدام به طور مستقل حق استفاده از این حق را خواهند داشت همان‌طور كه ماده 103 قانون مدنی بیان­گر آن است. تفاوت حق ارتفاق با حق انتفاع به طور کلی می­توان فرق­های حق ارتفاق و حق انتفاع را در موارد ذیل بیان کرد: 1) حق ارتفاق اختصاص به غیر منقول دارد. ولی حق انتفاع ممكن است به مال منقول یا غیرمنقول اختصاص یابد. 2) حق ارتفاق برای ملك است ولی حق انتفاع برای شخص. 3) حق ارتفاق دائمی است لیكن حق انتفاع جز در موارد خاص، موقت است. اسباب ایجاد حق ارتفاق حق ارتفاع با شیوه­های ذیل ایجاد می‌شود: 1) قرارداد؛ كه به طور معمول‌ حق ارتفاق با همین شیوه ایجاد می‌شود همان­طوری كه ماده 94 قانون مدنی در این زمینه مقرر می‌دارد كه صاحبان املاك می‌توانند در ملك خود هر حقی را كه بخواهند نسبت به دیگری ایجاد كنند. پس مالك زمین و ملك می‌تواند، با قراردادی حق عبور یا حقوق دیگری را به شخصی واگذار كند. 2) قانون؛ ممكن است حق ارتفاق ناشی از حكم مستقیم قانون و مربوط به وضع طبیعی املاك باشد. مثلاً زمینی كه بالاتر از زمین دیگر است، بر حسب طبیعت كه قانون نیز آن را محترم می‌شمارد؛ دارای حق ارتفاق برای فاضلاب و آب باران نسبت به زمین پائین‌تر است؛ همان­طوری كه ماده 95 قانون مدنی مقرر می‌دارد: «هرگاه زمین یا خانه كسی، مجرای فاضلاب یا آب باران كسی بوده، صاحب آن خانه یا زمین نمی‌تواند جلوگیری از آن كند، مگر در صورتی كه عدم استحقاق او معلوم باشد.» منابع: 1) عمید، حسن؛ فرهنگ فارسی، ماده رفق، ارتفاق. 2) صفائی، حسین؛ دورۀ مقدمات حقوق مدنی، تهران، میزان، چاپ اول، ج 1، ص 261. 3) كاتوزیان، ناصر؛ دورۀ مقدمات اموال و مالكیت، تهران، میزان، چاپ اول، 1382، ص 232. + نوشته شده در پنجشنبه 4 شهریور1389ساعت 23:29 توسط مهندس محمد صادق مصطفوی